KOBIETA PAŹDZIERNIKA – MARIA ZAKRZEWSKA
Niedawno wspominałyśmy pierwszą polską lekarkę – Annę Tomaszewicz – Dobrską, ale wśród wybitnych kobiet zajmujących się medycyną znajduje się kobieta o niezwykłym życiorysie, która karierę zaczęła wcześniej niż Anna.
Maria Zakrzewska była córką polskiego szlachcica, którego rodzina straciła majątek w zaborze rosyjskim. Maria urodziła się 6 października 1829 roku w Berlinie, gdzie pracował jej ojciec. Od wczesnej młodości miała styczność z zawodami medycznymi, ponieważ jej matka była akuszerką, a babka zajmowała się weterynarią. Pomagała matce w pracy i stawało się dla niej jasne, że to jest także jej przyszłość, jednak nieoczekiwanie matka Marii bardzo sprzeciwiła się tej decyzji. Możemy się domyślać, że praca była ciężka i wymagająca, obfitująca w trudne sytuacje. Po latach Maria Zakrzewska wspominała, że : „Widziałam szlachetność w norach i podłość w pałacach. Cnoty prostytutek i przywary tak zwanych szacownych kobiet”. Złożyła podanie o przyjęcie do szkoły dla położnych w Berlinie, ale na przyjęcie czekała kilka lat: rocznie było tam dostępne zaledwie 2 miejsca. Pomimo ogromnego talentu i wiedzy – została główną położną w wieku 22 lat – jej awans spotkał się z ogromnym niezadowoleniem ze strony męskiego personelu i po doświadczeniu ogromnej ilości szykan Maria zdecydowała się wyemigrować do Stanów Zjednoczonych Ameryki, które jawiły się jej jako oaza możliwości. Polska emigrantka szybko się zorientowała, w jaki wielkim była błędzie. Przez lata nie mogła znaleźć pracy, żyła w nędzy, zajmując się wyszywaniem, kiedy na jej drodze stanęła Elizabeth Blackwell, pierwsza Amerykanka z dyplomem doktora medycyny. Dzięki niej Zakrzewska dostała się do Szkoły Medycznej prywatnego Western Reserve University w Ohio. Studiowały tam 4 kobiety i 200 mężczyzn, którzy przygotowali petycję z prośbą o skreślenie wszystkich kobiet z listy studentów. Z Polką nikt nie chciał utrzymywać kontaktów. Po uzyskaniu dyplomu pracowała w Nowoangielskim Żeńskim Kolegium Medycznym w Bostonie jako profesor położnictwa i chorób kobiecych. Była traktowana jak pomoc do sprzątania a nie pełnoprawna lekarka, a przełożony szkoły Samuel Gregory zabronił tytułowania kobiet lekarzami. Wtedy Maria Zakrzewska założyła własny szpital, był 1 czerwca 1862 roku. Po kilu latach Nowoangielski Szpital dla Kobiet i Dzieci w Bostonie, prowadzony przez „dr Zak”, stał się jedną z najbardziej prestiżowych placówek w USA, gdzie pracował wyłącznie żeński personel, a kobiety zdobywały wykształcenie medyczne ucząc się z podręczników autorstwa Marii Zakrzewskiej. Przy tej placówce powstała pierwsza w USA ogólna szkoła pielęgniarska. Szpital istnieje do dziś i nosi nazwę Dimock Community Health Center.
Maria Zakrzewska zmarła 12 maja 1902 roku w Bostonie, jest pochowana w Forest Hills Cemetery.